• Rep Agrimonitor

Sauma het meer vrae ná besoek aan Russiese myn

• 3 Months Ago - 2024-07-30 00:00:00

Die besoek aan die myn het beslis nie ons vrese van moontlike besoedeling van ons enigste bron van drinkwater besweer nie, sou die mynbedrywighede toegelaat word om in die Stampriet-akwiferkom voort te gaan.
Dit is die boodskap van twee lede van die Vereniging vir Uraanmynbou in die Stampriet-akwifer (Sauma), Jako en Danny van Wyk, wat op uitnodiging van Headspring Investment ’n afvaardiging vergesel het om die Dalur-myn in Rusland in Augustus 2023 te besoek.
Headspring is deur Uranium One, ’n filiaal van Rusland se Rosatom-uraanmynonderneming, wat sy Wings-projek in die Hardapstreek – ’n uraanmyn wat in situ-loging gebruik – probeer bevorder. Die projek wag op goedkeuring om met ’n toetsfase voort te gaan.
Verskeie kundiges, asook omgewingskenners, het verlede week hul ervarings by ’n mediakonferensie in Windhoek gedeel van hul besoeke aan myne in Rusland en Kazakstan waar in situ-loging reeds toegepas word.
Twee verteenwoordigers van Sauma kon nie die mediakonferensie bywoon nie, maar het ’n verklaring uitgereik wat nie tydens die geleentheid gelees is nie.
“As kritici van die voorgestelde in situ-mynbou in ons enigste beskikbare waterbron, het ons besoek aan die myn ons egter met meer vrae as antwoorde gelaat,” lui die verklaring.
“Met die eerste oogopslag blyk alles in orde te wees. Uitgestrekte koringlande tesame met woude omring die myngebied. ’n Oorvloed oppervlakwater is sigbaar in wat duidelik baie vrugbare boerderygrond is.”
Die Sauma-afvaardiging meen dit blyk dat die mynbedryf duidelik ’n goed bestuurde operasie is.
“Ons bekommernisse is egter nie wat die oog kan sien nie, maar die wetenskap wat onder die oppervlak van ons grond gebeur. Geen aanduiding hoegenaamd is gegee of die waterbron waar die uraanneerslag aktief ontgin word vir menslike verbruik of landboudoeleindes gebruik word nie,” sê die twee lede.
“Selfs nie of hierdie water sout is of nie. Wat duidelik is, is dat daar so ’n oorvloed oppervlakwater is dat dit hoogs onwaarskynlik is dat hierdie waterbron vir menslike verbruik of landboudoeleindes gebruik sal word.”
Kazakstan is van nature ’n souterige gebied, waar die bevolkingsverspreiding baie yl is.
Die twee Sauma-lede sê ’n antwoord op ’n direkte vraag rakende die sementeringsproses wat gebruik moet word om te verseker dat die verskillende akwifers in die Stampriet-akwiferstelsel nie mekaar besoedel nie, “het duidelik aangedui dat die ingewikkeldheid van ons akwiferstelsel nie verstaan ??word nie”.
Hulle sê hulle het ook nooit onafhanklike wetenskaplike bewyse gekry dat hierdie waterbron, waarin die mynbedrywighede plaasvind, nie besmet is nie.
Die mynboutegniek behels die inspuiting van chemikalieë om ondergrondse uraan op te los en dan die oplossing uit te pomp. Kommer bestaan dat dit die belangrike ondergrondse waterbron kan besoedel.
Sowat 88% van die totale wateronttrekking uit die Stampriet-kom word vir besproeiing (sowat 6,1 miljoen kubieke meter per jaar) aangewend, volgens Sauma.

RUSSIESE MYN VERSKAF DATA
Volgens die bedryfsdirekteur van Headspring, Aldo Hengari, moet die projek nou voortgaan met die toetsfase om die omgewingsimpak ten volle te verstaan en te bepaal presies hoeveel rehabilitasie moontlik nodig sal wees.
Die besturende direkteur van Environam Consultants, Colin Namene, was in Junie vanjaar saam met onder meer hidrogeoloog Spike Shippiku by die Dalur-uraanmyn in Rusland.
Namene het gesê aanvanklike teenkanting van boerdery en omliggende gemeenskappe is in Rusland oorkom deur data met die gemeenskappe rondom die myn te deel.
“Die versameling van wetenskaplike inligting is noodsaaklik.”
Vir Shippiku was die samewerking tussen die myn en die plaaslike boerderygemeenskappe indrukwekkend.
Die gemeenskapsaktivis Sam Tjiuiju van Aminuis het ook die Russiese myn in Augustus verlede jaar besoek waar hy een boer met meer as 2 000 melkkoeie ontmoet het.
Packy Pakarae van die Epikuro-kiesafdeling in Omaheke-streekraad was ook in 2023 by die Dalur-myn en hy het benadruk Namibiese gemeenskappe wil ontwikkel en hul lewensomstandighede verbeter, maar moet ook die erfenis van toekomstige geslagte bewaar.
“Die deurlopende assessering van die ekologiese impak van mynbou is noodsaaklik,” het hy gesê.
’n Metallurg en besturende direkteur van die Water Solution Group, dr. Kuiri Tjipangandjara, het gesê beide Suid-Afrika en Botswana oorweeg in situ-mynbou binne die Stampriet-akwifer wat buurlande met Namibië deel en daar moet met Orasecom, wat die waterbronne vir die drie lande en Lesotho bestuur, besprekings gehou word om dié kwessie te bevorder.
Hy meen onderrig en inligting is nodig om mense naby die voorgestelde in situ-uraanmynprojek buite Stampriet van die veiligheid en voordele van die projek te oortuig.
Hy het die Karatau-uraanmyn in Kazakstan in November 2022 besoek.
– [email protected]